Category Archives: YAZILARIM

‘Haset’ i tanıyor musunuz?

20 Ocak 2015

‘Haset’ kelimesini duyarsınız veya kimi zaman kullanırsınız da. Peki ‘haset’ ya da ‘haset etmek’ tam olarak nedir?

Acaba ‘kıskançlık’ ile ‘haset’ i karıştırıyor olabilir misiniz?

Haset; kadınlığınıza, dişiliğinize, anneliğinize, başarınıza, aşkınıza, çocuğunuza, samimiyetinize, yardım edebilme yetinize, çalışkanlığınıza velhasılı iyi olan herşeyinize yöneliktir.

Cenap Şahabettin “Haset, başkasının balını kendi ağzına zehir etmektir” demiş. Gerçekten haseti olan kişi kendine dünyayı zehir ettiği gibi, yakınına aldığı kişiye de dünyayı dar edebilir. İlişki kurma biçimi sürekli olarak “Bende olmayan, onda ne var?” şeklinde olduğundan, haseti tanımak ‘kendinizi koruma’ yı sağlar.

Klein’ a göre kıskançlık sevgi nesnesine sahip olmayı ve rakibin ortadan kaldırılmasını amaçlarken, haset bizzat sevgi nesnesine yönelir ve onun iyi özelliklerini elde etmeyi ister. Kıskançlık daha üst düzey bir duygu, haset ise ilkel bir duygudur.

Haset, kişinin başka birisindeki arzu ettiği şeyin aynısının veya benzerinin kendisinde de olmasını, eğer kendi eline geçmeyecekse, onun elinde de olmamasını arzu etmesidir.

Haset yıkıcıdır, haset eden kişinin arzusu sadece karşısındaki kişinın tüm iyiliğini ele geçirmek değil, artık haset duyulabilecek birşey içermesin diye onu tümüyle tüketmek ve yok etmektir.

Haset açgözlülük ile birleşmiştir. Erken dönem annenin çocuğa verdiği doyum azalmadan sürerse, anneye duyulan doyum ‘sevgi ve şükran’ ile birleşir. Eğer anne ile yaşanan hoşnut edici deneyimler azsa, annenin doyurma yetisine haset gelişir ve bu yoğun haset sevgi ile bütünleştirilemez.

Haset duygusu yoğun olan birini nasıl tanırsınız?

Haseti olan kişi, haset duyduğu kişiyi küçük görür ve değersizleştirir. Böylece ona verdiği değeri azaltmak ister.

Haset doğuran kişiyi denetlemek, işe almak, evlenmek ya da başka yollarla ‘sahiplenmek’ yoluyla ‘tümgüçlü kontrol’ kullanılarak kişinin özellikleri zorla sahiplenilir.

‘Narsisistik içe kapanma’ yoluyla haset yaratan nesnelerin gerçekliğinden kaçınılır ve hasetin acısı azaltılır.

Hemen hemen her tür kişilik bozukluklarında görünmekle birlikte, en fazla narsisistik kişilik bozukluklarında belirgindir.

Haset tutkuyu besler ancak güçlü haset duyguları umutsuzluğa ve çabaların felç olmasına da neden olabilir.

Başkalarının kendisine haset ettiği yani başkalarında haset uyandırma korkusu, aslında kişinin kendi haset eğiliminin yansıtılmasıdır. Bu da toplumsal ve iş yaşantısındaki engellemelerin nedeni olabilir.

Evet ‘haset’ kişinin kendisini mütemadiyen kemiren, yaşamını ve ilişkilerini oldukça zorlaştıran bir durumdur. Kendinizi haseti olan kişiden koruyabilmeniz ise haseti tanımak ve buna izin vermemek veya bunun içinde durmamakla mümkündür.

Kaynak:

Akhtar, S.,(1995). Ağır kişilik bozukluklarının tanı ve sağaltımı için başvuru kitabı. çev. Alkan, M., Gürdal, C. Ed. Eğrilmez, A. Odağ Psikanaliz ve Psikoterapi Eğitim Hizmetleri, Org. Ltd. Şti. Yayınları No:11. İzmir, 2009.

Uzman Psikolog, Psikoterapist Ruşen Nur Arıkan

www.esduyum.com

https://www.facebook.com/rusennur.arikan